DeepMind’ın FunSearch’ü Tarihe Geçti
Google DeepMind’ın geliştirdiği FunSearch adlı yapay zeka (YZ) sistemi, matematik dünyasında onlarca yıldır çözülemeyen bir problemi daha tarihe gömdü. Kapak seti problemi (cap set problem) olarak bilinen ve kombinatoryal matematikte 30 yıldır açık bir soru olan bu zorlu bulmaca, FunSearch’ün yenilikçi yaklaşımı sayesinde çözüme kavuştu. Bu gelişme, yapay zekanın bilimsel keşiflerdeki rolünü bir adım öteye taşıdı.
Kapak Seti Problemi Nedir?
Kapak seti problemi, sonlu bir matematiksel uzayda (örneğin, üç boyutlu bir ızgarada), aralarında üçlü bir aritmetik ilerleme bulunmayan en büyük nokta kümesini bulmayı amaçlıyor. Bu problem, ilk bakışta basit görünse de, kombinatoryal optimizasyonun en karmaşık sorularından biri olarak kabul ediliyor. Matematikçiler onlarca yıldır bu problemin çözümü için farklı teoriler geliştirse de, kesin bir sonuç elde edilememişti.
FunSearch Nasıl Çalışıyor?
FunSearch, geleneksel YZ modellerinden farklı olarak, büyük dil modellerini matematiksel keşiflerle birleştiren bir sistem. Temelde iki aşamalı bir döngüyle çalışıyor:
- Yaratıcı Üretim: Dil modeli, probleme dair olası çözümleri veya formülleri üretiyor.
- Değerlendirme ve İyileştirme: Bir “değerlendirici” modül, bu çözümleri matematiksel geçerlilik açısından test ediyor ve en umut verici olanları seçerek sisteme geri besliyor.
Bu yinelemeli süreç, insan sezgisiyle makine hızını birleştirerek, daha önce keşfedilmemiş çözüm yollarını ortaya çıkarıyor.
Neden Önemli?
- Bilimsel Keşifte Yeni Çağ: FunSearch, yapay zekanın sadece veri analizi veya tahmin değil, soyut matematiksel problemleri çözebildiğini kanıtladı. Bu, YZ’nin teorik bilimlerdeki potansiyelini genişletiyor.
- Pratik Uygulamalar: Kapak seti probleminin çözümü, şifreleme teknolojileri, veri sıkıştırma ve hatta kuantum hesaplama gibi alanlarda yeni kapılar açabilir.
- İnsan-YZ İş Birliği: Sistem, insanların tek başına çözemeyeceği problemlerde YZ’nin bir “ortak” olarak kullanılabileceğini gösterdi.
DeepMind’ın Bilimsel Yolculuğu
DeepMind, daha önce AlphaGo ile strateji oyunlarında, AlphaFold ile protein katlanması problemlerinde çığır açmıştı. FunSearch ise şirketin teorik matematikteki ilk büyük başarısı olarak kayıtlara geçti. Ekip, bu teknolojinin ileride grup teorisi veya istatistiksel fizik gibi alanlarda da kullanılabileceğini belirtiyor.
Uzmanlar Ne Diyor?
Matematikçi Dr. Terence Tao (kapak seti üzerine önemli çalışmaları olan Fields Madalyalı bilim insanı), “Bu sonuç, YZ’nin matematiksel araştırmalarda yeni bir araç olarak benimseneceğine dair heyecan verici bir işaret” yorumunu yaptı.