İşte dikkat edilmezse tehlikeli olabilecek besinler, alınması gereken önlemler ve pişirme yöntemleri:
1. Zehirli Mantarlar
- Risk: Doğada yetişen bazı mantarlar (örneğin Amanita phalloides) ölümcül toksinler içerir.
- Önlem: Sadece uzmanlar tarafından tanımlanmış veya güvenilir marketlerden alınan mantarlar tüketilmeli.
- Pişirme: Bilinmeyen mantarları asla yemeyin; pişirmek toksinleri etkisiz hale getirmez.
2. Fugu (Balon Balığı)
- Risk: Tetrodotoksin adlı ölümcül bir nörotoksin içerir.
- Önlem: Sadece lisanslı şefler tarafından hazırlanmış fugu tüketin.
- Pişirme: Evde pişirmeye çalışmayın; profesyonel hazırlama şarttır.
3. Çiğ Kırmızı Barbunya
- Risk: Yüksek miktarda lektin (fitohaemaglutinin) içerir; kusma ve ishale yol açar.
- Önlem: 5+ saat suda bekletin ve suyunu dökün.
- Pişirme: 10+ dakika kaynatarak pişirin (düdüklü tencere idealdir).
4. Manyok (Cassava)
- Risk: Çiğ hali siyanür (linamarin) içerir.
- Önlem: Kabuğunu soyun, rendeleyin ve suda bekletin.
- Pişirme: Kaynatın veya fermente ederek tüketin (örneğin tapyoka).
5. Acı Badem
- Risk: Siyanür (amigdalin) içerir.
- Önlem: Marketten alınan tatlı bademleri tercih edin.
6. Çiğ Mürver (Elderberry)
- Risk: Çiğken sambunigrin (siyanür bileşeni) içerir.
- Önlem: Olgunlaşmış meyveleri kullanın ve çiğ yemeyin.
- Pişirme: 15+ dakika kaynatarak reçel veya şurup yapın.
7. Ravent (Rhubarb) Yaprakları
- Risk: Oksalik asit böbrek hasarına yol açar.
- Önlem: Sadece sap kısmını tüketin; yaprakları atın.
- Pişirme: Yapraklar asla pişirilmemelidir.
8. Yeşillenmiş/Filizlenmiş Patates
- Risk: Solanin mide bulantısı ve nörolojik sorunlara neden olur.
- Önlem: Yeşil kısımları kesin, filizleri çıkarın.
- Pişirme: Çok yeşilse tamamen atın.
9. Çiğ Et ve Yumurta
- Risk: Salmonella, E. coli gibi bakteriler.
- Önlem: Çiğ eti diğer gıdalardan ayrı saklayın.
- Pişirme: Etin iç sıcaklığı en az 75°C, yumurta sarısı katı olmalı.
10. Kabuklu Deniz Ürünleri (Midye, İstiridye)
- Risk: Saksitoksin gibi biyotoksinler içerebilir.
- Önlem: Güvenilir kaynaklardan alın; kirli sulardan kaçının.
- Pişirme: Toksinler ısıyla yok olmaz; kaynak önemlidir.
11. Olgunlaşmamış Ackee Meyvesi
(Jamaika kökenli bir meyve olan ackee, sindirim ve tansiyon problemleri başta olmak üzere pek çok sağlık sorunun çözümüne yardımcı oluyor.)
- Risk: Hipoglisin A karaciğer hasarı yapar.
- Önlem: Sadece tam olgunlaşmış (kırmızı ve açılmış) meyveleri tüketin.
- Pişirme: Tohumları ve kabuğunu çıkarıp kaynatın.
12. Küflü Gıdalar
- Risk: Aflatoksin (karaciğer kanseri riski).
- Önlem: Küflü kısımları kesmek yeterli değildir; tamamen atın.
- Pişirme: Küflü gıdaları pişirmek toksini yok etmez.
Genel Gıda Güvenliği İpuçları
- Çapraz Bulaşma: Çiğ et kesme tahtasını sebzeler için kullanmayın.
- Saklama: Buzdolabı sıcaklığı ≤4°C, derin dondurucu ≤-18°C olmalı.
- Isıtma: Yemekleri en az 75°C’ye kadar ısıtın.
- Eller: Yemek hazırlamadan önce 20 saniye sabunla yıkayın.
Not: Bu besinler doğru hazırlandığında genellikle güvenlidir. Şüphe durumunda tüketmeyin ve uzmana danışın.